బొగ్గు గనుల వేలంపై బీఆర్ఎస్ డబుల్ గేమ్

• అప్పట్లో సన్నిహితులకు కట్టబెట్టి.. ఇప్పుడు గగ్గోలు
• 2015లోనే తాడిచెర్ల బ్లాక్​ను ప్రైవేట్ 
• ​కంపెనీకి ఇచ్చిన నాటి కేసీఆర్ ​సర్కారు
• సింగరేణిని కాదని ఆంధ్రా కంపెనీ ఏఎంఆర్​కు 30 ఏండ్లపాటు లీజు
• అదే ఏడాది మినరల్స్​ అండ్​ మైన్స్​చట్ట సవరణకు బీఆర్ఎస్ మద్దతు
• నాడు తెలంగాణలోని బొగ్గు బ్లాకులను కేంద్రం వేలం వేస్తే చోద్యం
• నిరుడు వేలంలో పాల్గొనొద్దని సింగరేణికి ఆర్డర్స్​​.. ఫలితంగా కోయగూడెం, సత్తుపల్లి గనులు రెండు ప్రైవేట్​ కంపెనీలకు

హైదరాబాద్ / కోల్​బెల్ట్​, వెలుగు: బొగ్గు గనుల వేలం విషయంలో బీఆర్ఎస్  తీరుపై తీవ్ర విమర్శలు వ్యక్తమవుతున్నాయి. 2014లో అధికారంలోకి వచ్చీరాగానే 80 మిలియన్​టన్నుల నిక్షేపాలున్న అతి పెద్ద తాడిచెర్ల బొగ్గు గనిని ఏఎంఆర్ అనే ఆంధ్రా కంపెనీకి 30 ఏండ్లపాటు లీజుకు ఇచ్చిన నాటి కేసీఆర్​ సర్కారు.. సింగరేణి ఆయువుపట్టుమీద మొట్టమొదటి దెబ్బకొట్టింది.

అంతేకాదు 2015లో కేంద్రంలోని ఎన్డీయే ప్రభుత్వం తెచ్చిన మినరల్స్​ అండ్​ మైన్స్​ చట్ట సవరణకు పార్లమెంట్​లో బీఆర్ఎస్​ మద్దతిచ్చింది. నిరుడు  రాష్ట్రంలోని కోయగూడెం, సత్తుపల్లి ఓసీపీలకు వేలం పెడ్తే సింగరేణిని నాటి బీఆర్​ఎస్​ సర్కార్​ పాల్గొనకుండా చేయడంతో రెండు ప్రైవేట్​కంపెనీలు వాటిని దక్కించుకున్నాయి. ఆ రెండు సంస్థలు కూడా బీఆర్​ఎస్​ పెద్దలకు కావాల్సినవాళ్లవేననే వార్తలు వస్తున్నాయి.

వాస్తవాలు ఇలా ఉండగా, బీఆర్ఎస్ వర్కింగ్ ప్రెసిడెంట్ కేటీఆర్ మాత్రం.. కొత్తగా ఇప్పుడే బొగ్గు గనులను వేలం వేస్తున్నట్లు, అందుకు రాష్ట్ర ప్రభుత్వం సహకరిస్తున్నట్లు చేస్తున్న ట్వీట్లపై కార్మికులతో పాటు​కార్మిక సంఘాల నేతలు మండిపడ్తున్నారు. బొగ్గు గనులపై బీఆర్​ఎస్​ది  డబుల్​ గేమ్​ అని ఫైర్​ అవుతున్నారు. 

2015లోనే తాడిచర్ల గని ప్రైవేట్​కు..

ఉమ్మడి కరీంనగర్ జిల్లా మంథని డివిజన్ లో 1989-2000 మధ్య సింగరేణి, మినిరల్ ఎక్స్​ప్లోరేషన్​ కార్పొరేషన్(ఎంఈసీఎల్) ఆరు చోట్ల బొగ్గు నిక్షేపాలు గుర్తించగా.. అందు లో తాడిచెర్ల ఓపెన్​కాస్ట్​ మైన్​ ఒకటి. 2005లో నాటి కేంద్ర ప్రభుత్వం క్యాప్టివ్ మైన్ కింద తాడిచెర్ల గనిని జెన్​కోకు కేటాయించింది. ఈ గనిలో బొగ్గు ఉత్పత్తి చేసి జెన్​కోకు సప్లై చేయడానికి నాటి సీఎం వైఎస్ ఆర్​..పెద్దిరెడ్డి రాంచంద్రారెడ్డికి చెందిన కంపెనీకి కాంట్రాక్ట్ ఇచ్చారు.

వైఎస్​ మరణానంతరం రోశయ్య సీఎం అయ్యాక కాంట్రాక్ట్​  విషయం వెలుగుచూసింది. దీంతో 2011లో తాడిచర్లను ప్రైవేట్​కంపెనీకి ఇవ్వడాన్ని నిరసిస్తూ ప్రతిపక్షాలు, కార్మిక సంఘాలు పెద్ద ఎత్తున ఆందోళన చేశాయి. ఇందిరాపార్కు వద్ద ధర్నా చేపట్టడంతో ఈ ఇష్యూ రాష్ట్రవ్యాప్తంగా సంచలనం సృష్టించింది. దిగివచ్చిన నాటి సీఎం రోశయ్య తాడిచర్ల బొగ్గు బ్లాక్​లో తవ్వకాల కాంట్రాక్ట్​ను తిరిగి సింగరేణికే అప్పగించాలని నాటి సీఎండీ నర్సింగారావుకు లెటర్​ రాశారు. అప్పటికే తెలంగాణ ఉద్యమం ఉధృతమైంది.

ఈ క్రమంలోనే 2014లో తెలంగాణ ఏర్పడడం, అప్పటికే సింగరేణిలో టీబీజీకేఎస్ గుర్తింపు సంఘంగా ఉండడంతో టీఆర్ఎస్​ ప్రభుత్వం చక్రం తిప్పింది. రోశయ్య సర్కారు  నిర్ణయానికి వ్యతిరేకంగా ఆంధ్రాకు చెందిన ఏఎంఆర్ కంపెనీకి 30 ఏండ్ల కాలపరిమితితో బొగ్గు తవ్వే కాంట్రాక్ట్​ను అప్పగించింది. ఈ గనిని ప్రైవేట్​కు లీజ్​కు ఇవ్వడం వెనుక పెద్ద కుట్ర జరిగినట్లు అప్పట్లో ఆరోపణలు వచ్చాయి. మొదట్లో తాడిచర్ల మైన్​లో కేవలం 47.93 మిలియన్ టన్నుల బొగ్గు నిక్షేపాలున్నట్లు చెప్పారు.

ఎక్కువ లోతులో తక్కువ బొగ్గు నిక్షేపాలున్నాయని, స్ట్రిపింగ్​ రేషియా 1:8 గా ఉందని, లో గ్రేడ్​ బొగ్గు అని, ఇక్కడ బొగ్గు వెలికితీస్తే సింగరేణి నష్టపోతుందని తప్పుడు రిపోర్టులు ఇచ్చారు. కానీ, ఆ తర్వాత గనిలో 80 మిలియన్ టన్నుల నిక్షేపాలున్నాయని, మంచి గ్రేడ్ బొగ్గు ఉందనే విషయాలు వెలుగుచూశాయి. కొందరు పెద్దల ఒత్తిళ్లతోనే ఆఫీసర్లు ఇలా తప్పుడు రిపోర్టులు ఇచ్చి తాడిచర్ల బ్లాక్​ను ప్రైవేట్​ పరం చేశారని అప్పట్లో కార్మిక సంఘాల నేతలు ఆరోపించినా ఎవరూ పట్టించుకోలేదు. 

గతేడాదే రెండు గనులు ప్రైవేటుకు..!

కేంద్ర ప్రభుత్వం 2015లోనే గనులు, ఖనిజాల సవరణ చట్టాన్ని అమల్లోకి తెచ్చింది. బీఆర్ఎస్ ఎంపీలు పార్లమెంట్​లో ఆ బిల్లుకు అనుకూలంగా ఓటు వేశారు. అదే సమయంలో ఆ బిల్లును తెలంగాణకు చెందిన కాంగ్రెస్ ఎంపీలు తీవ్రంగా వ్యతిరేకించారు. ఇక బీఆర్ఎస్​ అధికారంలో ఉండగానే గతేడాది తొమ్మిది దఫాల్లో దేశవ్యాప్తంగా 101 బొగ్గు బ్లాకులను కేంద్ర ప్రభుత్వం వేలం వేసింది. ఈ నెల  21న వేసిన వేలం పదో విడతది. 2021 నుంచి 2023 మధ్యకాలంలో తెలంగాణకు చెందిన కల్యాణిఖని, కోయగూడెం, సత్తుపల్లి బొగ్గు గనులను వేలం వేసింది.

వాటిని సింగరేణికే కేటాయించాలని కోల్​బెల్ట్​వ్యాప్తంగా కార్మిక సంఘాలు ఆందోళన చేయడంతో నాటి సీఎం కేసీఆర్ ప్రధాని నరేంద్ర మోదీకి మొక్కుబడిగా లేఖ రాసి వదిలేశారు. కానీ, కేసీఆర్​లెటర్​ను పట్టించుకోని కేంద్ర ప్రభుత్వం వేలం ప్రక్రియ కొనసాగించింది. నిజానికి వేలం పాటలో పాల్గొని ఆ మూడు గనులు దక్కించుకోవాలని సింగరేణి బోర్డు ఆఫ్​ డైరెక్టర్ల మీటింగులో ఆఫీసర్లు నిర్ణయించారు. కానీ, నాటి కేసీఆర్​ సర్కారు వద్దని వారించడంతో కోయగూడెం, సత్తుపల్లి గనులను నిరుడు వేలంలో రెండు ప్రైవేటు కంపెనీలు చేజిక్కించుకున్నాయి. 

రెండు చోట్ల మైనింగ్​కు బ్రేక్​

కొత్తగూడెం జిల్లాలోని కోయగూడెం ఓసీపీ–3 ప్రాజెక్టుకు  కేంద్రం వేలం వేయగా.. ‘ఆరో కోల్ ప్రైవేట్ లిమిడెట్’ అనే సంస్థ దక్కించుకుంది. ఈ మైన్​లో 83 మిలియన్ టన్నుల బొగ్గు నిల్వలు ఉండగా, 29 ఏండ్లలో వెలికితీయాలని సింగరేణి భావించగా.. ఆ గనిని ప్రైవేట్​ కంపెనీ దక్కించుకుంది. ఇదిలా ఉంటే, కోయగూడెం గనికి నిబంధనల ప్రకారం డబ్బు చెల్లించలేదని కంపెనీకి కేంద్ర ప్రభుత్వం రద్దు నోటీసులివ్వగా ఆ కంపెనీ కోర్టులో కేసు వేసింది. దానిపై విచారణ కొనసాగుతున్నది. మరోవైపు ఈ మైన్​ ఉన్న ప్రాంతం 1/70 ఏజెన్సీ యాక్టు పరిధిలో ఉంది.

దీంతో ప్రైవేటు సంస్థలు బొగ్గును వెలికితీసే చాన్స్ లేదు. దీనిపై ఇప్పటికే గిరిజన సంఘాలు కేంద్ర బొగ్గు మంత్రిత్వ శాఖకు లేఖలు రాశాయి. ఇక ఖమ్మం జిల్లాలోని సత్తుపల్లి జేవీఆర్ ఓసీపీ–3 బొగ్గు బ్లాక్​లో  76 మిలియన్ టన్నుల కోల్​ నిక్షేపాలున్నాయి. పది నెలల కింద ‘అవంతిక కన్​స్ట్రక్షన్ ప్రైవేట్ లిమిటెడ్’ అనే సంస్థ సింగిల్​ టెండర్​ ద్వారా ఈ బ్లాక్​ను దక్కించుకుంది. ఈ బొగ్గు బ్లాక్ చుట్టూ సింగరేణి గనులున్నాయి.

కంపెనీ బొగ్గు, మట్టి వెలికితీతకు అవసరమైన డంప్ యార్డులు, రహదారుల ఏర్పాటు సాధ్యం కావడం లేదు. దీంతో సదరు కంపెనీ తట్టెడు బొగ్గు కూడా ఎత్తిపోయలేదు. కారణాలు ఇలా ఉంటే బీఆర్ఎస్​వర్కింగ్​ ప్రెసిడెంట్​ కేటీఆర్​ మాత్రం తమ వల్లే ప్రైవేట్​కంపెనీలు బొగ్గు వెలికితీయలేకపోయాయని మాట్లాడడం విడ్డూరంగా ఉందని కార్మిక సంఘాల నేతలు అంటున్నారు.